Hội chứng Raynaud là cụm từ dường như còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt bệnh nhân khi được nhận kết quả từ y bác sĩ. Vậy hội chứng Raynaud là gì? Nguyên nhân gây ra hội chứng Raynaud? Triệu chứng hội chứng Raynaud là gì? Cách điều trị hội chứng Raynaud? Hay muốn cải thiện hội chứng Raynaud cần làm cách nào? Trong bài viết dưới đây, iMediCare sẽ giúp bạn tổng hợp những thông tin cần thiết về hội chứng này.
Hội chứng Raynaud là gì?
Hội chứng Raynaud (có tên gọi khoa học là Raynaud’s syndrome) được phát hiện lần đầu vào năm 1862 bởi bác sĩ người Pháp Maurice Raynaud. Chính vì vậy, hội chứng này được đặt tên theo vị bác sĩ này.
Hiện tượng Raynaud hay hội chứng Raynaud là tình trạng khiến máu chảy đến ngón tay, ngón chân, tai và đầu mũi bị giảm do mạch máu bị hẹp và thường xảy ra khi bạn tiếp xúc với nhiệt độ thấp hoặc bị stress. Da ở các vị trí trên sẽ trở nên trắng, chuyển xanh, sau đó tím đi và kéo dài từ vài phút đến vài giờ. Nếu không điều trị kịp thời, bạn sẽ bắt đầu bị nhức và nổi nhọt. Nếu tuần hoàn máu quá thấp trong thời gian dài, chỗ da đó có nguy cơ bị hoại tử vĩnh viễn.
1.Nguyên nhân gây ra hội chứng Raynaud
Hội chứng Raynaud nguyên phát
Với hội chứng Raynaud nguyên phát thì nguyên nhân hiện giờ vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các bác sĩ cho rằng nhiệt độ lạnh hay áp lực tinh thần chính là những nhân tố chính khiến bạn bị hội chứng này.
Nhiệt độ lạnh:
Nguyên nhân này thường xảy ra khi cơ thể tiếp xúc trực tiếp với nền nhiệt độ lạnh và khiến tứ chi bị mất nhiệt. Đồng thời, nhiệt độ lạnh khiến cho cơ thể cung cấp máu tới các bộ phận như ngón tay, ngón chân cũng chậm hơn. Do vậy, với người bị Raynaud, họ sẽ có những phản ứng quá mức và bất thường khi gặp phải điều kiện nhiệt độ quá lạnh.
Căng thẳng, stress:
Áp lực tinh thần cũng là một trong những nguyên nhân gây nên Raynaud bởi vì căng thẳng, stress có thể gây ra những phản ứng tượng tự như hiện tượng cảm lạnh trong cơ thể.
Hội chứng Raynaud thứ phát
Hiện tượng Raynaud thứ phát có thể do một trong số những nguyên nhân chủ yếu sau gây ra:
Các bệnh lý liên quan đến thần kinh:
Những bệnh lý có liên quan đến mạch máu và dây thần kinh điều khiển mạch máu ở tay và chân được xem là nguyên nhân chính gây ra hội chứng này, điển hình nhất là lupus và xơ cứng bì. Bên cạnh đó, một số bệnh lý khác như xơ vữa động mạch, viêm khớp, tình trạng rối loạn máu cryoglobulinemia, đa hồng cầu hay hội chứng Sjogren,…
Các hành động làm tổn thương động mạch và dây thần kinh:
Những hành động lặp đi lặp lại tại các vị trí đó làm điều khiển động mạch ở bàn tay và chân làm dẫn đến hội chứng này.
Tay hoặc chân bị chấn thương:
Các trường hợp như phẫu thuật, trường hợp tai nạn, tê cóng hay các nguyên nhân khác tạo nên những chấn thương ở tay hoặc chân đều có thể dẫn đến Raynaud.
Các chất hóa học:
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, việc phơi nhiễm một số chất hóa học nhất định là nguyên nhân dẫn đến Raynaud, ví dụ chất vanyl cloric dùng trong ngành công nghiệp nhựa hay nicotine trong thuốc lá làm tăng khả năng mắc Raynaud.
Ảnh hưởng bởi một số loại thuốc:
Các loại thuốc điều trị ung thư có chứa thành phần vinblastine hay cisplatin, thuốc chữa đau đầu, chống dị ứng, thuốc tránh thai,… cũng có thể gây nên hội chứng này.
Những rối loạn di truyền:
Theo nghiên cứu, Raynaud còn có thể là một phần của rối loạn di truyền.
3.Triệu chứng hội chứng Raynaud
Người mắc hội này thường được biết đến với những triệu chứng đơn giản đó là có bàn tay và bàn chân lạnh nhưng tuyệt nhiên lại không giống như bị tê cóng. Dù vậy, triệu chứng của Raynaud còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau như thời gian, tần suất và mức độ nghiêm trọng của sự co thắt mạch máu. Do vậy, các bạn có thể phát hiện ra Raynaud qua những triệu chứng như sau:
- Ngón tay và ngón chân luôn bị lạnh
- Màu sắc trên da bị thay đổi khi phản ứng với stress, căng thẳng hoặc lạnh có trình tự
- Khi nóng lên hoặc giảm căng thẳng, người bệnh sẽ xuất hiện các cảm giác tê, gai hoặc đau nhức ở tay, chân.
- Trong Raynaud, ngón tay thường màu khi lạnh (chuyển sang trắng, sau đó xanh nhạt rồi đến tím đỏ).
- Trong một vài trường hợp, triệu chứng của Raynaud chỉ xuất hiện ở một vài ngón tay hoặc nhóm chân và không phải các đợt đau nào cũng tương tự nhau.
4.Nguy cơ mắc hội chứng Raynaud
Hội chứng này thường xảy ra ở tất cả các lứa tuổi, tuy nhiên thường gặp nhất là ở phụ nữ trong độ tuổi 20 – 40. Bên cạnh đó, hội chứng này cũng thường xảy ra ở những vùng có khí hậu lạnh. Dưới đây là những nguy cơ mắc Raynaud.
– Yếu tố di truyền: Nếu như gia đình bạn có người mắc hội chứng này thì bạn sẽ có nguy cơ cao mắc chứng bệnh Raynaud.
– Bệnh nhân mắc một số bệnh: Nếu bạn bị xơ cứng bì viêm mô liên kết (bệnh lupus) hay thấp khớp tay đều có thể dẫn đến Raynaud.
– Một số nghề dễ bị sang chấn: Những người mà nghề nghiệp thường xuyên tiếp xúc với sang chấn liên tục cũng dễ bị Raynaud.
Sử dụng một số loại thuốc: Hút thuốc lá hay các loại thuốc đau đầu, điều trị huyết áp, thuốc trị tăng động hay dị ứng cũng đều có thể dẫn đến Raynaud.
5.Điều trị hội chứng Raynaud
Cách tốt nhất để điều trị hiện tượng này là kết hợp điều trị và phòng ngừa. Cụ thể, bạn phải:
– Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là tay, chân, tai và mũi.
– Nếu áp lực tinh thần là nguyên nhân gây bệnh, bạn cần thư giãn và cố gắng để tinh thần thoải mái.
– Đối với trường hợp nghiêm trọng, bác sỹ có thể chỉ định thuốc chặn kênh canxi như amlodipine để cải thiện lưu lượng máu. Nếu những loại thuốc này không hiệu quả và những triệu chứng chuyển biến nặng, phẫu thuật thần kinh giao cảm sẽ được bác sĩ đề nghị cho bạn. Thủ thuật này sẽ cắt bỏ dây thần kinh điều khiển đã khiến mạch máu co lại làm giảm lưu lượng máu.
– Phần lớn mọi người đều trở lại bình thường sau điều trị.
– Những người làm việc ngoài trời hay có công việc thường xuyên tiếp xúc trong môi trường lạnh buốt nên cố gắng thay đổi hay tìm công việc khác.