Lóc tách động mạch chủ xảy ra khi xuất hiện vết rách nội mạc, dòng máu qua vết rách nội mạc làm bóc tách các lớp áo của động mạch chủ, tạo ra lòng giả và lòng thật, bóc tách lan dọc đường đi của động mạch, có thể lan xuống bụng, lan vào các mạch tạng, mạch chi gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Danh mục
Tổng quan bệnh
Lóc tách động mạch chủ (hay còn gọi là bóc tách động mạch chủ, tách thành động mạch chủ) là bệnh khá nặng nề và đang có xu hướng mắc gia tăng. Lóc tách động mạch chủ cấp nằm trong nhóm bệnh của hội chứng động mạch chủ cấp (gồm lóc tách động mạch chủ, tụ máu trong thành, loét xuyên thành, phình động mạch chủ tiến triển nhanh, và chấn thương hoặc do thầy thuốc gây ra). Lóc tách động mạch chủ xảy ra khi xuất hiện vết rách nội mạc, dòng máu qua vết rách nội mạc làm bóc tách các lớp áo của động mạch chủ, tạo ra lòng giả và lòng thật, bóc tách lan dọc đường đi của động mạch, có thể lan xuống bụng, lan vào các mạch tạng, mạch chi gây nhiều biến chứng nguy hiểm.
Lóc tách động mạch chủ được coi là cấp khi xảy ra dưới 2 tuần, bán cấp khi thời gian từ 2-8 tuần, mạn tính khi >8 tuần
Lóc tách động mạch chủ được phân loại theo De-Bakey hoặc Stanford. Trong đó phân loại theo Stanford được sử dụng rộng rãi trong lâm sàng:
- Stanford A (typ A): có lóc tách ở động mạch chủ lên (có thể kèm theo lóc tách ở phần quai hoặc động mạch chủ xuống)
- Stanford B (typ B): không có lóc tách ở phần động mạch chủ lên
Nguyên nhân bệnh Lóc tách động mạch chủ
- Có thể do thoái hóa: thành động mạch chủ suy yếu thời gian
- Các bệnh mô liên kết: hội chứng Marfan, hội chứng Ehlers-Danlos, hội chứng Loeys-Dietz..
- Có thể do chấn thương xoắn vặn (tai nạn xe hơi), hoặc do thầy thuốc gây ra (do dụng cụ như dụng cụ dùng trong thông tim)
Triệu chứng bệnh Lóc tách động mạch chủ
Đau ngực/lưng: đây là triệu chứng hay gặp nhất. Đau ngực thường dữ dội, như dao đâm hay như xé ngực, xuyên ra sau lưng, kéo dài trong nhiều giờ. Nhiều khi cần phải dùng thuốc giảm đau loại morphin mới làm dịu được cơn đau
Các triệu chứng khi lóc tách lan rộng:
- Chênh lệch huyết áp hai tay: có thể sờ thấy mạch một bên tay (thường tay trái) yếu hơn tay phải, đôi khi mất mạch. Huyết áp hai tay chênh lệch trên 20mmHg. Điều này là do lóc tách động mạch chủ lan vào động mạch dưới đòn trái.
- Dấu hiệu thần kinh khu trú: giảm ý thức đột ngột, liệt nửa người thường do lóc tách lan vào động mạch cảnh gây đột quỵ não cấp tính
- Tiếng thổi ở tim: thường do lóc tách động mạch chủ Stanford A lan vào van động mạch chủ, gây hở van động mạch chủ tạo ra tiếng thổi tâm trương mới xuất hiện, thường kèm theo triệu chứng của suy tim cấp
- Nhồi máu cơ tim: hiếm khi xảy ra, do lóc tách lan vào động mạch vành
- Đau bụng, chướng bụng: lóc tách lan xuống động mạch chủ bụng và các mạch mạc treo, gây thiếu máu ruột, giảm nhu động ruột, gây đau và chướng bụng
Triệu chứng của lóc tách động mạch chủ vỡ:
- Sốc, tụt huyết áp
- Khó thở do tràn máu màng tim, tràn máu màng phổi
- Triệu chứng chèn ép tim cấp: tiếng tim mờ, tụt áp, tĩnh mạch cổ nổi
Đối tượng nguy cơ bệnh Lóc tách động mạch chủ
Ngoài các nguyên nhân ở trên, còn có các yếu tố nguy cơ của lóc tách động mạch chủ:
- Tuổi cao
- Nam giới
- Hút thuốc lá
- Tăng huyết áp không được kiểm soát
- Bệnh lí viêm mạch: viêm mạch Takayasu, viêm mạch tế bào khổng lồ
- Bệnh lí động mạch chủ và van động mạch chủ sẵn có: hẹp eo động mạch chủ, van động mạch chủ hai lá van
- Sử dụng cocaine, amphetamine đường tĩnh mạch
- Gia đình có người mắc bệnh lí động mạch chủ
Phòng ngừa bệnh Lóc tách động mạch chủ
Cai thuốc lá và kiểm soát huyết áp bằng cách:
- Thay đổi lối sống: tập thể dục thường xuyên, ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần
- Chế độ ăn giảm muối, nhiều rau xanh, ít mỡ động vật, thay bằng dầu thực vật
- Dùng thuốc đều đặn
Nghiên cứu sâu rộng của chúng tôi đã mở ra cái nhìn về cách Y8 trò chơi trực tuyến hiệu quả khi kết hợp gamification vào chiến lược tiếp thị của họ. Các trò chơi, với thiết kế độc đáo, không chỉ thu hút người chơi mà còn quảng bá hiệu quả cho các trò chơi cặp đôi và dịch vụ trực tuyến khác.
