Đột quỵ não thường khởi phát đột ngột. Bệnh nhân đang làm việc, sinh hoạt bình thường đột nhiên xuất hiện các triệu chứng tổn thương thần kinh khu trú như: nói khó, liệt mặt, liệt tay- chân.
>> Đột quỵ xuất huyết não và điều trị
>> Các biện pháp ngăn đột quỵ mùa nắng nóng
Các dấu hiệu, triệu chứng có thể bệnh nhân bị đột quỵ não
- Liệt mặt (Face): miệng bị lệch sang 1 bên, nếp nhăn mũi-má mờ.
- Yếu, liệt tay (Arm) hoặc chân: không thể cầm, nắm, đi lại.
- Rối loạn ngôn ngữ (Speech): đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ.
- Thời điểm phát bệnh (Time): khi gặp những triệu chứng trên cần gọi cấp cứu ngay, người bệnh cần ghi nhớ thời điểm khởi phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.
- Ngoài ra còn có các triệu chứng khác như:
- Đột ngột mờ, giảm, hoặc mất thị lực một hoặc cả hai mắt.
- Chóng mặt, mất thăng bằng hoặc mất phối hợp động tác.
- Đột nhiên đau đầu nặng nề không giải thích được nguyên nhân,…
Điều trị cấp cứu tắc mạch máu não
Những công việc cần làm khi chờ đợi xe cấp cứu:
- Nếu người bệnh tỉnh: đặt nằm nghiêng, đầu cao khoảng 30-45 độ, không cho ăn, hoặc uống bất cứ thứ gì, lấy bỏ các vật hoặc lau đờm dãi trong miệng có thể gây nên khó thở, nếu bệnh nhân liệt, khi vận chuyển cần trợ giúp và đặt nghiêng về bên không liệt, gọi điện cho cơ sở y tế gần nhất.
- Nếu bệnh nhân lơ mơ: kiểm tra mạch, nhịp thở, cho bệnh nhân nằm nghiêng về bên không liệt, đầu nâng nhẹ, gọi điện đến cơ sở y tế gần nhất.
- Nếu bệnh nhân hôn mê: nếu không thấy mạch đập hoặc ngừng thở, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực, đồng thời gọi điện khẩn đến cơ sở y tế để được hướng dẫn xử trí ngưng tuần hoàn, vận chuyển đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý.
- Các phương pháp điều trị cấp cứu tắc mạch máu não (tại bệnh viện có đơn vị đột quỵ): mục đích tái thông mạch máu bị tắc sớm để cứu vãn vùng nhồi máu não, hiện tại có 2 biện pháp cơ bản là dùng thuốc tiêu huyết khối và can thiệp nội mạch để lấy bỏ cục huyết khối tắc.
- Điều trị tiêu huyết khối bằng thuốc đường tĩnh mạch (cần thời gian vàng để xử trí từ lúc khởi phát triệu chứng đến lúc vào viện ≤ 4,5 giờ), thuốc dùng đường động mạch thời gian < 6 giờ, riêng một số trường hợp đặc biệt cửa sổ điều trị có thể kéo dài hơn.
- Lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học: hệ thống ống hút huyết khối Penumbra, vòng xoắn MERCI, dụng cụ dạng stent như Solitaire, Trevo,…
Các biến chứng có thể xảy ra khi điều trị tắc mạch máu não do đột quỵ
Biến chứng khi dùng thuốc tiêu huyết khối: sau khi dùng thuốc tiêu huyết khối cần phải theo dõi sát ở đơn vị chăm sóc đặc biệt, có thể biến chứng xuất huyết não (đau đầu, buồn nôn, ý thức xấu đi), phản ứng quá mẫn (phát ban, mề đay, co thắt phế quản, phù mạch, hạ huyết áp,…)
Biến chứng khi lấy huyết khối bằng dụng cụ: các tai biến, biến chứng từ nhẹ đến nặng trong quá trình thực hiện và giai đoạn sau can thiệp có thể xảy ra, làm nặng nề hơn tình trạng thần kinh của bệnh nhân, thậm chí tử vong: thủng túi phình, huyết khối gây tắc mạch, co thắt mạch và phù não nặng lên sau chảy máu dưới nhện và sau nút túi phình bằng vòng xoắn kim loại là một biến chứng nặng nề và tử vong cao.
